Een wetsvoorstel van Nawal Farih (CD&V) mikt op een beter zicht op de uitoefening van risicovolle medische verstrekkingen in extramurale praktijken, met -naar eigen zeggen- het oog op een betere bescherming van de zorgkwaliteit en patiëntveiligheid. Hoe die bescherming er uitziet? Via een bijkomende meldingsplicht voor gezondheidszorgbeoefenaars die “risicovolle verstrekkingen” buiten het ziekenhuis uitoefenen. Ze suggereert ook een stok achter de deur.

Het voorstel is slechts een eerste stap. In een tweede fase zou, op basis van de bekomen informatie, bekeken moeten worden of er voor bepaalde categorieën van extramurale ingrepen bijkomende regels inzake patiëntveiligheid en zorgkwaliteit moeten worden uitgevaardigd.

“Door de afdrachten aan ziekenhuizen zijn specialisten steeds meer geneigd om extramuraal een praktijk op te starten”, aldus Farih. “Bovendien zijn specialisten ook gebonden aan de maximumplafonds voor ereloonsupplementen die ziekenhuizen opleggen, terwijl ze extramuraal een vrije keuze hebben als ze niet geconventioneerd zijn. Als ze extramuraal werken, kunnen ze zich ook onttrekken aan de wachtdiensten en permanenties van het ziekenhuis.”

“De zorgcontinuïteit is nochtans een van de belangrijkste ankerpunten voor een kwaliteitsvolle zorgverlening. In de ziekenhuizen zien we voor bepaalde specialisaties (bijvoorbeeld dermatologie, gynaecologie, plastische chirurgie) steeds langere wachtlijsten ontstaan, wat patiënten nagenoeg dwingt om hun toevlucht te nemen tot extramurale praktijken die niet steeds dezelfde waarborgen inzake kwaliteit en veiligheid kunnen bieden”, duidt het CD&V-kamerlid verder nog de aanloop naar haar wetsvoorstel.

Volgens haar is de voornaamste focus van de zorgbeoefenaar buiten het ziekenhuis vaak winstmaximalisatie, terwijl dat de optimalisatie van de zorg zou moeten zijn. 

Register artsenpraktijken

Momenteel bestaat er evenwel nog geen register van alle artsenpraktijken, waardoor het onmogelijk is om zicht te krijgen op het aantal extramurale praktijken in België of het aantal ingrepen dat buiten het ziekenhuis plaatsvindt. De kwaliteitswet voorziet wel een wettelijke basis voor zo’n register. Het praktijkregister zou normaliter in de loop van 2024 operationeel worden.

Anderzijds bestaat nog geen wetgeving voor de uitbating, de uitrusting, de veiligheid of de kwaliteitsbewaking van de zorg in extramurale praktijken (uiteraard geldt de Kwaliteitswet wel voor elke gezondheidszorgbeoefenaar). Dat noemt Farih een ‘juridisch vacuüm’ en ze wijst op de tegenstelling met de strenge normen waaraan ziekenhuizen moeten voldoen.

Geen nauwkeurige lijst mogelijk

De Nationale Raad voor Ziekenhuisvoorzieningen stelde dat het gerechtvaardigd is om aandacht te schenken aan de voorwaarden voor de kwaliteit en de veiligheid van deze verstrekkingen, maar “wegens de voortdurende evolutie van de technische en medische praktijken, blijkt het onmogelijk om een nauwkeurige lijst op te stellen van de ingrepen die niet buiten het ziekenhuis kunnen worden verricht.” Er werd dus nog geen uitvoering gegeven aan deze machtiging. “Dat betekent derhalve dat in principe elke verstrekking, ook risicovolle verstrekkingen, uitgevoerd kunnen worden buiten het ziekenhuis”, besluit Nawal Farih.

De Kwaliteitswet nam wel enkele relevante bepalingen op voor de praktijkvoering in extramurale praktijken, bijvoorbeeld voor prestaties onder anesthesie. Voor complicaties verwijst de wet twee keer naar nodige maatregelen van de extramurale specialist om samen te werken met een ziekenhuis. “Deze kwaliteitsvereiste impliceert dus dat de arts met een extramurale praktijk een samenwerkingsovereenkomst moet sluiten met een ziekenhuis”, argumenteert ze.

Complicaties

Ze verwijst naar diezelfde Kwaliteitswet die vraagt om een werkende procedure bij spoedhulp in geval van complicaties en een procedure voor de overbrenging van patiënten. Bovendien zijn regels mogelijk voor de kwalitatieve toetsing van de praktijkvoering en het onderhouden van de professionele bekwaming van de gezondheidszorgbeoefenaars die risicovolle verstrekkingen verrichten (inclusief een verplichting voor elke gezondheidszorgbeoefenaar om bepaalde gegevens te melden aan de DG Gezondheidszorg van de FOD Volksgezondheid).

Vandaar de vraag in haar wetsvoorstel om een bijkomende meldingsplicht in te voeren voor gezondheidszorgbeoefenaars die risicovolle verstrekkingen buiten het ziekenhuis uitoefenen. Ze vraagt om extramurale specialisten de volgende gegevens te laten melden:

• de aard van de risicovolle medische handelingen die worden gesteld; 
• de maatregelen die worden genomen om de kwaliteit van de zorg en de veiligheid voor de patiënt te garanderen; 
• de naam van het ziekenhuis waarmee een samenwerkingsovereenkomst werd gesloten

Stok achter de deur: gedifferentieerde terugbetaling

Het wetsvoorstel beoogt in een eerste fase meer transparantie te kunnen bieden aan de patiënt. In een tweede fase zouden bijkomende regels inzake veiligheid van de patiënt en zorgkwaliteit moeten worden uitgevaardigd, bepleit ze. Dan kan men het resultaat van de kwaliteitscontrole opnemen in het praktijkregister voor gezondheidszorgbeoefenaars die risicovolle verstrekkingen uitoefenen buiten het ziekenhuis.

Last but not least suggereert ze deze stok achter de deur: “Er kan ook worden nagedacht over een differentiatie van de terugbetaling." Meer bepaald zou die terugbetaling dan verschillen voor prestaties van artsen die solidair deelnemen aan de ziekenhuispermanentie en artsen in commerciële extramurale praktijken die dat niet doen.

Hier leest u het volledige wetsvoorstel.