Zowat 3/10 diabetespatiënten ontwikkelen diabetische retinopathie. Als deze oogaandoening niet vroegtijdig behandeld wordt, dreigen zij hun zicht te verliezen. Met de financiële steun van het Diabetes Liga Onderzoeksfonds wordt in een grootschalig onderzoek van het UZ Leuven en VITO en in samenwerking met drie Vlaamse ziekenhuizen, onderzocht of we via AI diabetische retinopathie betrouwbaar sneller en goedkoper kunnen vaststellen.
Het onderzoek en de interpretatie van netvliesfoto’s door een oftalmoloog is duur bandwerk. De lange wachttijden bij deze specialist kunnen dan weer resulteren in uitgestelde zorg. De vraag is dan ook of dit onderzoek niet efficiënter en kosteneffectiever kan. Precies daarom is nu, op vraag van het Diabetes Liga Onderzoeksfonds, opgericht bij de Koning Boudewijnstichting, het E-CLAIR-projectopgestart.
In het E-CLAIR-project worden twee nieuwe klinische werkwijzen die artificiële intelligentie (AI) gebruiken, vergeleken met de huidige manier van werken. 1.200 diabetespatiënten die in ZNA Middelheim, het UZA en het AZ Turnhout op consultatie komen, worden op drie manieren onderzocht. Ofwel traditioneel, meteen door de oftalmoloog, ofwel via het nemen van netvliesfoto’s die enkel de computer quoteert, ofwel via netvliesfoto’s die eerst door de computer worden geanalyseerd, waarna ze ook door een getrainde oftalmoloog in opleiding worden gecontroleerd. De resultaten worden finaal nog eens door een oftalmoloog nagezien.
“Zo kunnen we de kwaliteit van de quotering van de computer via de artificiële intelligentie evalueren in de klinische praktijk”, zegt onderzoekster Nele Gerrits van VITO. “We stellen vast dat de AI-modellen die we nu gebruiken ontzettend streng zijn. Zij zeggen te snel dat er sprake is van retinopathie, terwijl dat niet het geval is. Een oplossing daarvoor zou een manuele controle door een oftalmoloog in opleiding kunnen zijn. Bij dit onderzoek worden alle beelden nadien ook nog eens in het UZ Leuven geanalyseerd en in categorieën opgedeeld. Zo is het mogelijk om te achterhalen hoe zorgvuldig het AI-model precies is.”
Kostenefficiëntie
Dit onderzoek zal tot eind 2022 duren. “Als uit de resultaten blijkt dat de computeranalyse voldoende betrouwbaar is, kunnen we in de toekomst bij de jaarlijkse controle alleen patiënten van wie op de netvliesfoto letsels te zien zijn, doorverwijzen voor gespecialiseerd onderzoek bij de oftalmoloog. Dat wil zeggen dat de oogarts niet langer bezig moet zijn met routine-onderzoek, maar dat hij zich helemaal kan concentreren op de patiënten die werkelijk een oogprobleem hebben. Precies daarom willen we in dit onderzoek ook het kostenplaatje maken, zodat we op het einde ook zicht hebben op de kostenefficiëntie van het gebruik van AI”, besluit Nele Gerrits.
In dit onderzoeksproject zullen AI-modellen die ontwikkeld zijn door VITO geëvalueerd worden. Meer dan een half miljoen netvliesbeelden zijn gebruikt bij de creatie van het AI-model. Daarmee is het werk van het onderzoekscentrum VITO afgerond en wordt de software binnenkort ondergebracht in de spin-off MONA onder de leiding van Olivier Ménage.
