De allereerste editie van World NTD Day: Het ITG staat mee op de barricade om verwaarloosde ziekten voorgoed te elimineren. Het lanceert een dringende oproep tot actie.

Vandaag vindt de allereerste editie van ‘World Neglected Tropical diseases Day’ plaats (World NTD Day). Het initiatief brengt maatschappelijke instellingen, gemeenschapsleiders, mondiale gezondheidsexperts en beleidsmakers samen die in het diverse verwaarloosde ziekten (NTD’s) landschap werken. En dit met één gezamenlijke ambitie van formaat: #beat NTD’s.

Een doel waar het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen zich alleen maar bij kan aansluiten. In een opiniestuk dat gepubliceerd werd in BMJ Global Health, benadrukken ITG-wetenschappers het belang van enkele krachtige maatregels om NTD’s grondiger aan te pakken.

Verwaarloosde tropische ziekten zijn een groep van 20 (1) relatief oude ziekten die voornamelijk voorkomen in lage inkomenslanden. Zo’n 1,6 miljard mensen lopen risico op verwaarloosde ziekten. Vooral bij bevolkingsgroepen die in armoede leven komen deze ziekten voor. Ze worden namelijk vaak veroorzaakt door vervuild water, slechte woonomstandigheden en slechte sanitaire voorzieningen.

NTD’s werden in het verleden altijd overschaduwd door ‘the big three’: hiv/aids, malaria en tuberculose.  Maar daar komt nu hopelijk verandering in want 2020 belooft een beslissend jaar te worden in de strijd tegen NTD’s.

Het is van groot belang dat er meer financiële, politieke en logistieke middelen ter beschikking gesteld worden. Vandaar ‘World NTD Day’. Het initiatief wil er vooral voor zorgen dat NTD’s de nodige aandacht (blijven) krijgen en ondersteuning bieden waar nodig.

ITG staat mee op de barricade

Ook het Instituut voor Tropische geneeskunde voert al decennialang intensief onderzoek naar verwaarloosde ziektes. Het bouwde zo een unieke, globale expertise op om deze ziektes te bestrijden. Om NTD’s te elimineren, zijn de ITG-wetenschappers zich ervan bewust dat er nog een heleboel maatregels in acht moeten genomen worden. De noodzaak voor die maatregels werd opgetekend in een opiniestuk dat gepubliceerd werd in BMJ Global Health.

Deze paper werd geschreven door de deelnemers van een onderzoektraining. De training focust zich op gezondheidsprofessionals die hun praktische vaardigheden voor operationeel onderzoek naar NTD’s willen bijschaven.

In het opiniestuk wordt het aantal ziekten dat onder de noemer ‘verwaarloosd’ vallen in vraag gesteld: er zijn zowel parasitaire, bacteriële, virale en schimmelinfecties en slangenbeten in opgenomen. De verwaarloosde ziektes zijn heel divers en vereisen elk een afzonderlijke en grondige aanpak, zoals dat het geval is bij hiv, malaria en tuberculose.

Op dit moment zijn er te weinig financiële middelen beschikbaar om dieper in te gaan op elke verwaarloosde ziekte. Het is dus van groot belang om een geïntegreerde aanpak te ontwikkelen zodat elke ziekte afzonderlijk onderzocht kan worden. 

Er is ook veel meer nood aan een wijdverspreide preventie, een plan om de tekorten aan vaccins aan te pakken en een adequate verdeling van geneesmiddelen. Hierdoor wordt de doelstelling; het elimineren van NTD’s tegen 2030, haalbaarder. Daarnaast wordt de lijst met NTD’s alsmaar langer wat zoveel wil zeggen als nog minder financiële middelen per ‘verwaarloosde ziekte’.

Het ITG zet in zijn strijd o.a. in op het bestuderen van het genoom van de pathogenen die deze ziektes veroorzaken. Het ITG opent binnenkort een nieuw insectarium met een breed scala aan insecten zoals tijgermuggen, tseetseevliegen en zandvliegen. Dit geeft ITG-onderzoekers de unieke kans om de interacties tussen pathogeen, insect en omgeving te verkennen en nieuwe inzichten te verwerven in infectieziekten.

Het elimineren van de slaapziekte is momenteel één van de grootste projecten van het Instituut. ITG-wetenschappers werken hiervoor intensief samen met Congolese en internationale partners.

De wetenschappers van het ITG vragen dus meer aandacht en veel meer financiële middelen. Ze lanceren dus een dringende oproep tot actie. Een verschuiving op politiek vlak dringt zich op, en ook de farmaceutische industrie is toe aan een belangrijke mentaliteitswijzing. Momenteel behandelt de sector deze NTD’s vaak niet-prioritair omdat de potentiële markt voor geneesmiddelen te klein is om de belangstelling van deze sector te winnen. Er is nood aan een duidelijke ‘hands on’-mentaliteit en een sterk gevoel van wereldwijde solidariteit willen we slagen in het opzet: #BeatNTDs.

Het ITG, met interdisciplinaire expertise in drie departementen, wil hierin graag het voortouw nemen zodat het motto van de SDG ‘niemand moeten achterlaten’ geen utopie blijft maar realiteit wordt.

(1) Lijst NTD's

Buruli-zweer
Chagas ziekte
Dengue en Chikungunya
Dracunculiasis (ziekte van Guinea)
Echinokokkose
Door voedsel overgedragen trematodiasen
Afrikaanse Trypanosomiasis (slaapziekte)
Leishmaniasis
Lepra (ziekte van Hansen)
Lymfatische filariasis
Mycetoom, chromoblastomycose en andere mycosen
Onchocerciasis (rivierblindheid)
Hondsdolheid
Schurft en andere ectoparasieten
Schistosomiasis
Helminthieën
Snakebite
Taeniasis / Cysticercose
Trachoom
Yaws (Endemische treponematoses)