Met de grootste verwondering nemen we nota van bepaalde uitlatingen van artsenvertegenwoordigers (o.a. Bart Dehaes, ondervoorzitter Bvas), en het Vlaams Geneeskundig Studentenoverleg (VGSO) in een persbericht. Beiden interpreteren kortzichtig een maatregel die al jarenlang gevraagd wordt door vrijwel alle politieke partijen en spelers op het veld.
Volgens hun interpretatie van het voorstel van minister Weyts lijkt het wel alsof Vlaanderen, net zoals Wallonië, nu ongecontroleerd massa’s studenten geneeskunde gaat afleveren. Het siert minister Weyts dat hij eindelijk het initiatief durft te nemen om de decennialange discriminatie van onze Vlaamse aspirant-geneeskundestudenten aan te pakken.
Natuurlijk delen we zoals Bvas en VGSO de bekommernis om niet ongecontroleerd artsen te laten starten om hen na 6 jaar studie geen Rizivnummer te kunnen aanbieden (hoewel dit nu al jarenlang het geval is in Wallonië). Laat daar niet de minste twijfel over bestaan. Maar het huidige voorstel van minister Weyts heeft hier niets mee te maken, tenzij men alles op één hoop gooit en de publieke opinie wil winnen in sloganeske taal, zoals de uitlating dat we zouden afstevenen op rechtsonzekerheid.
Intellectueel oneerlijk
Dit is intellectueel oneerlijk: de maatregel die minister Weyts aankondigt beoogt een gecontroleerd en door de nieuwe Vlaamse planningscommissie berekend quotum. Waarom extrapoleert men dit direct naar de Waalse toestanden waar decennialang veel te veel artsen konden starten? Als men objectief is, dan is het duidelijk dat dit laatste gegeven werkelijk niets te zien heeft met het nieuwe voorstel van minister Weyts.
Daarenboven is het opmerkelijk dat deze organisaties die de studenten, de aspirant-geneeskundestudenten, en de artsen (artsenvakbonden) moeten vertegenwoordigen, zo weinig voeling hebben met de situatie op het medisch terrein. De zeer lage participatiegraad bij de laatste artsenverkiezingen - huisartsen 27,6%, specialisten 21,7% - is een bewijs dat hun stem niet altijd een objectieve weergave is van een meerderheid die dagelijks op dit werkveld actief is.
Ruimte voor meer artsen in Vlaanderen
In de huidige situatie in Vlaanderen is er wel degelijk ruimte om, minstens tijdelijk, een groter aantal artsen te laten starten. Dit kan eenvoudigweg geobjectiveerd worden door objectieve cijfers en door de realiteit op het terrein. Niemand zal tegenspreken dat er in sommige regio’s voldoende huisartsen zijn alsook genoeg vakspecialisten in bepaalde disciplines. Deze situatie is afhankelijk van regio tot regio en van ziekenhuis tot ziekenhuis. Maar algemeen is er momenteel nood aan meer artsen (zie verder: 2.MEDISCH TERREIN) in Vlaanderen.
Wij wensen in de eerste plaats een publieke stem te geven aan 286 studenten die het niet te benijden statuut kregen van ‘geslaagd maar niet gunstig gerangschikt’. We ijveren ervoor dat allen die geslaagd zijn voor het toegangsexamen geneeskunde daadwerkelijk mogen starten. Dit vraagt dus enige duiding en staat haaks op populistische uitspraken zoals: “Het is niet omdat de Franstaligen door het rode licht rijden, dat wij dat ook moeten doen”. Vandaar deze duiding van de context, eerder dan direct een ja of neen antwoord klaar te hebben (zie verder : 1.DUIDING EN MOTIVERING).
1.DUIDING EN MOTIVERING VAN ONZE VRAAG
Hierbij wensen we u alert te maken op de meest prangende ongelijkheid van de huidige geslaagde Vlaamse studenten die niet mogen starten, en dit ter harte te nemen en te verdedigen. En wel om volgende fundamentele ongelijkheden:
- In Wallonië mogen alle geslaagde studenten starten, waar dit in Vlaanderen voor de eerste keer niet het geval is.
- In Wallonië kunnen studenten herkansen, waar men in Vlaanderen slechts één kans heeft
In Wallonië overschrijdt men het door de Ministerraad opgelegde quotum met bijna het dubbele, waar men zich in Vlaanderen al decennialang strikt aan het opgelegde quotum houdt. - Op het medisch terrein in Vlaanderen zijn er te weinig artsen, in Wallonië zijn er te veel. Het te weinig aantal artsen wordt bevestigd door de situatie op het terrein, zowel bij huisartsen als specialisten, alsook door de recentste cijfers van de Planningscommissie. Onderaan objectiveren we deze stelling: Vlaanderen heeft op heden nood aan bijkomende artsen!
Het is dus niet zomaar laten starten van deze geslaagde Vlaamse jongeren omdat Wallonië een overtal heeft, het gaat veel verder dan dat gezien de malaise en tekorten in Vlaanderen dagelijks effecten heeft op het medisch terrein.
Dit laatste is dus een minstens zo belangrijke reden om, naast het feit dat een overtal van duizenden Waalse studenten hebben mogen starten de voorbije 2 decennia, de huidige geslaagden van toegangsexamen 2019 toe te laten het toekomstig quotum van 2020 al deels in te vullen.
We spreken hier over een 280-tal plaatsen die de Vlaamse jongeren toekomen. Allen hebben hun bekwaamheid bewezen, gezien ze geslaagd zijn voor het examen met dezelfde moeilijkheidsgraad waarmee vele Vlaamse geneeskundestudenten en afgestudeerde artsen op heden aan de slag zijn.
Het is pas de eerste keer dat Vlaamse geslaagden niet mogen starten en door dit nu recht te zetten wordt deze niet te verantwoorden discriminatie rechtgezet. Eerder dan de juridische weg via de Raad van State en/of het Europees hof (ongelijke behandeling in hetzelfde land), zijn we ervan overtuigd dat met een real politicus als minister Weyts op Onderwijs en minister Beke op Volksgezondheid, het gezond verstand kan zegevieren.
2. HET MEDISCH TERREIN IN VLAANDEREN NU EN IN NABIJE TOEKOMST
Zonder op enige manier afbreuk te willen doen aan de goede bedoelingen van de federale Planningscommissie (die de behoefte inzake medisch aanbod aan gezondheidszorgbeoefenaars onderzoekt), merken we op het terrein een discrepantie tussen het aantal artsen dat toegelaten wordt en het huidig medisch aanbod.
Als je met artsen praat, zowel huisartsen als specialisten, is er algemeen niet het aanvoelen dat er te veel artsen zijn. Integendeel: als huisarts een afspraak maken met een dermatoloog, oftalmoloog, gynaecoloog,… resulteert geregeld in een wachttijd van verschillende maanden. Vacatures voor dermatologie, pediatrie, geriatrie , …geraken niet of moeizaam ingevuld.
Verschillende huisartsenpraktijken hebben een patiëntenstop (de helft van de jonge huisartsen voert patiëntenstop in) en de nieuw afgestudeerde huisartsen kunnen de grote groep patiënten niet opvangen, want zij moeten eerst het wegvallen van de gepensioneerde artsen opvullen. Vele gemeenten hebben te weinig of soms zelfs geen huisarts meer. Dit laatste kan eenvoudig geobjectiveerd worden via www.ikzoekeenhuisarts.be, een website die huisartsen verzamelt zonder patiëntenstop.
Mocht u nog twijfelen: neem een kijkje op de website en raadpleeg de recentste cijfers van het Agentschap Zorg en Gezondheid: maar liefst 228 gemeenten van de 298 zijn huisartsenarme gebieden! Het aanvoelen op het terrein klopt dus wel degelijk. Waarom moet Vlaanderen dan zo streng zijn en kan men niet alle geslaagden toegang geven tot start van de studies, zoals tot vorig jaar terug het geval was ?
Hakbijl realistisch?
Werd er bij het hanteren van de hakbijl voor het quotum toegelaten studenten in Vlaanderen rekening gehouden met de realiteit ? Er is de opmerkelijke vaststelling dat 30% van de huisartsen er al na 5 à 10 jaar de brui aan geeft (Prof.Dr. Roy Remmen 25/4/19, “De huisarts aan het woord”). Ook bij de specialisten is er een aanzienlijke drop-out.
Een nieuwe tendens die eveneens op het dagdagelijks medisch terrein een realiteit is: de ziekenhuizen vangen de tekorten van bepaalde vakspecialisten willens nillens op met de aanwerving van buitenlandse artsen. Zonder iedereen over dezelfde kam te scheren, blijkt op de werkvloer dat verschillende van deze artsen uit landen als Polen, Roemenië, Portugal, Letland het Nederlands niet of ruim onvoldoende beheersen, en de plaatsen komen invullen die potentieel Vlaamse afgestudeerden hadden kunnen innemen, mocht de Planningscommissie de juiste inschatting maken van wat het te verwachten aantal artsen is. Velen van hen kunnen zo maar starten op basis van een document, waarvan het gevolgde traject naar diploma niet altijd even duidelijk is.
Deze artsen hebben dus nooit een zelfde moeilijkheidsproef moeten afleggen als onze Vlaamse jongeren en kunnen hier zomaar van start gaan. Waarom wordt in Vlaanderen zo stringente contingentering gevolgd, als een niet onaanzienlijk aantal artsen met onduidelijk studieverloop en vaak het Nederlands niet beheersend, zomaar kunnen starten in Vlaanderen? Deze artsen vallen door het Europese vrije verkeer van mensen buiten de gelimiteerde Belgisch artsenquota. Het is onbegrijpelijk dat we voor onze eigen Vlaams studenten extra streng zijn.
De recentste cijfers (19.09.19) van de Planningscommissie zijn ook duidelijk: in Vlaanderen is er een daling van het aantal huisartsen met 4%, het aantal 60-plussers steeg van 12% naar bijna 34% (en dit bij toenemende vergrijzing populatie waardoor meer artsen zullen nodig zijn). In Wallonië spreekt deze planningscommissie van een teveel aan huisartsen.
Bovengenoemde feiten overrulen de op heden bepaalde quota voorgesteld door de federale Planningscommissie, meer nog het zou hen moeten aanzetten tot zeer ernstige reflectie over hun berekende quota, wetende dat dit de toekomst van verschillende Vlaamse studenten torpedeert.
Dr.Karel De Crem, huisarts
Prof.Dr.Michel Delforge, hemato-oncoloog UZ Leuven
in naam van de aspirant-geneeskundestudenten en hun ouders
> Lees ook: heisa-artsenquota-niet-meer-artsen-wel-optimaliseren-via-subquota-vas
> Lees ook: vgso-vreest-loslaten-federale-quota-wegens-rechtsonzekerheid.html
> Lees ook: VAS en Domus Medica op één lijn met VGSO voor quota
